او از مهم‌ترین تأثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. در قرون هجدهم و نوزدهم اشعار او به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نام او به گونه‌ای به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هرساله تاریخ ۲۰ مهر را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.

زندگی‌نامه

اطلاعات چندانی از خانواده و اجدادش در دست نیست، پدرش بهاء‌الدین نام داشته و مادرش نیز اهل کازرون بوده است. در اشعار او که می‌تواند یگانه منبع موثّق زندگی او باشد، اشارات اندکی از زندگی شخصی و خصوصی او یافت می‌شود. با این همه آنچه با تکیه به اشارات دیوان او و برخی منابع معتبر قابل بیان است، آن است که او از نظر مالی در خانواده‌ای در حد متوسط جامعه زمان خویش متولد شده است. در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت آن از بر کرده و از همین رو به حافظ ملقب گشته است. در دوران امارت شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه یافت و احتمالاً شغل دیوانی پیشه کرده بود. شاعری پیشه اصلی او نبوده و امرار معاش او از طریق شغلی دیگر (احتمالاً دیوانی) تأمین می‌شده است.

دیوان

دیوان حافظ مشتمل بر حدود ۵۰۰ غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است؛ تا کنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه‌های گوناگون به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان به چاپ رسیده است. شاید تعداد نسخ خطّی ساده یا تذهیب شده آن در کتابخانه‌های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی کشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر باشد.

غزلیات

حافظ را چیره‌دست‌ترین غزل‌سرای زبان فارسی دانسته‌اند. موضوع غزل، وصف معشوق، می و مغازله است و غزل‌سرایی را باید هنری ادبی دانست که درخور سرود و غنا و ترانه‌پردازی است. حافظ غزل عارفانه مولانا و غزل عاشقانه سعدی را پیوند زده است نوآوری اصلی او در تک بیت‌های درخشان، مستقل، و خوش مضمون فراوانی است که سروده است. استقلالی که حافظ از این راه به غزل داده به میزان زیادی از ساختار سوره های قرآن تأثیر گرفته است که آن را انقلابی در آفرینش این گونه شعر دانسته‌اند.

واژه های کلیدی

در دیوان حافظ کلمات و معانی دشوار فراوانی یافت می‌شود که هر یک نقش اساسی و عمده‌ای را در بیان و انتقال پیام‌ها و اندیشه‌های عمیق برعهده دارد. به‌عنوان نقطه شروع برای آشکار شدن و درک این مفاهیم، ابتدا باید با سیر ورود تدریجی آن‌ها در ادبیات عرفانی که از سده ششم و با آثار سنایی و عطار و دیگران آغاز گردیده آشنا شد. از جمله مهم ترین آن ها می توان به واژگانی چون «رند» ، «صوفی» و «می» اشاره کرد.

سرانجام

فوت حافظ احتمالاً در سال 791  هجری قمری روی داده است و حافظ در گلگشت مصلی که منطقه‌ای زیبا و با صفا بود و حافظ علاقه زیادی به آن داشت به خاک سپرده شد و از آن پس آن محل به حافظیه مشهور گشت.

* اداره امور فرهنگی مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی   

انتهای پیام/